[ Pobierz całość w formacie PDF ]
G�nter GRASSID�C RAKIEMNowelaPrze�o�y�S�awomir B�autDzie�a Guntera Grassa pod redakcj� S�awomira B�auta i Joanny KonopackiejPOLNORDWYDAWNICTWO OSKAR-Gda�sk 2004Tytu� orygina�u Im KrebsgangOk�adk� i stron� tytu�ow� projektowa� Zygmunt GornowiczPrzek�ad tej ksi��ki powsta� dzi�ki pomocy finansowej INTER NATIONES. BonnISBN 83-86181-86-9Copyright e 2002 by Steidl Verlag. G�ttingenCopyright for the Polish edition by POLNORD - Wydawnictwo OSKAR. Gda�sk 2002POLNORD - Wydawnictwo OSKAR. Gda�sk 2002Sk�ad i �amanie: Studio Wydawnicze MARCBOSSGda�sk, Kartuska 51/2, tel. O-5O1 768 766DRUK: OPTIMA s.c. tel./fax (058) 664 89 32in memoriam1- Czemu dopiero teraz? - pyta� kto�, kto nie jest mn�. Poniewa� matka mi w k�ko... Poniewa� jak w�wczas, kiedy po wodzie ni�s� si� krzyk, chcia�em, ale nie mog�em krzycze�... Poniewa� prawda to chyba ledwie trzy linijki... Poniewa� teraz dopiero...S�owa maj� jeszcze ze mn� trudno�ci. Kto�, kto nie lubi �adnych wykr�t�w, przygwa�d�a mnie powo�uj�c si� na m�j zaw�d. Bo przecie� to ja ju� jako ��todzioby m�odziak, ze s�owami za pan brat, odbywa�em praktyk� w Springerowskiej gazecie, niebawem zr�cznie zmieni�em front, p�niej na �amach �taz� nielicho przeje�d�a�em si� po Springerze, potem na �o�dzie agencji prasowych �wiczy�em si� w zwi�z�o�ci i przez d�ugi czas z pozycji wolnego strzelca przerabia�em na artyku�y siekanin� bie��cych zdarze�: Aktualno�ci dzisiejszego dnia. Dzisiaj aktualne.Odpar�em, �e mo�e i tak by�o. Ale tacy jak ja niczego innego si� nie nauczyli. Je�li mam teraz przyst�pi� do rozprawiania si� ze sob�, to wszystko, co mi si� u�o�y�o na opak, p�jdzie na karb zatoni�cia statku, poniewa� ni mniej, ni wi�cej, poniewa� matka wtedy bliska rozwi�zania, poniewa� ja w og�le �yj� tylko za spraw� przypadku.I oto zn�w jestem na czyich� us�ugach, na razie jednak wolno mi pomin�� moj� skromn� osob�, bo ta historia zacz�a si� na d�ugo przede mn�, ponad sto lat temu, mianowicie w Schwerinie, meklemburskiej stolicy, kt�ra rozpo�ciera si� po�r�d siedmiu jezior, uwieczniona jest na widok�wkach przedstawiaj�cych staromiejski Schelfstadt i wielowie�owy zamek, a kolejne wojny przetrwa�a na poz�r bez uszczerbku.Z pocz�tku nie s�dzi�em, �e dawno odfajkowana przez histori� prowincjonalna mie�cina mog�aby zwabi� kogokolwiek poza turystami, ale potem �w punkt wyj�cia mojej opowie�ci raptem nabra� aktualno�ci w internecie. Jaki� anonim podawa� informacje osobowe przytaczaj�c daty, nazwy ulic i �wiadectwa szkolne, przed kim� takim, kto jak ja szpera w przesz�o�ci, chcia� koniecznie otworzy� skarbnic� wiedzy.Skoro tylko na rynku pokaza�a si� ta aparatura, sprawi�em sobie Macintosha z modemem. M�j zaw�d wymaga owego dost�pu do kr���cych po �wiecie informacji. Nauczy�em si� obchodzi� jako tako z moim komputerem. Wkr�tce takie s�owa jak browser i hiperlink* przesta�y by� dla mnie chi�szczyzn�. Klikaniem myszy �ci�ga�em infosy do wykorzystania lub do wyrzucenia, dla fantazji b�d� z nud�w zacz��em przeskakiwa� z jednego chatroomu na drugi i reagowa� na najbardziej niedorzeczne maile, przez kr�tki czas go�ci�em te� na dw�ch, trzech pornosites, a wreszcie po chaotycznym surfowaniu natkn��em si� na witryny, gdzie tak zwani przedwczorajsi, ale i �wie�o upieczeni m�odzi nazi�ci dawali upust swojej t�pocie na stronach nienawi�ci. I nagle - bior�c nazw� statku za s�owo poszukiwane - wyklika�em w�a�ciwy adres: �www.blut-zeuge.de�. �wiadek krwi - m�czennik. Jakie� �Kamractwo Schwerin� og�asza�o gotyckimi literami gromkie has�a. Same pami�tliwe kawa�ki. Chcia�o si� bardziej �mia� ni� rzyga�.* Wi�kszo�� termin�w intemetowyeh pozostawiono w przek�adzie w brzmieniu angielskim, tak jak w oryginale noweli G�ntera Qrassa (przyp. t�um.).Od tej chwili nie ulega w�tpliwo�ci, czyja to krew ma dawa� �wiadectwo. Ale jeszcze nie wiem, czy mam najpierw, jak uczy do�wiadczenie, odtworzy� jedn�, potem drug� spraw�, a nast�pnie ten czy tamten �yciorys, czy te� powinienem raczej na skos wej�� czasowi w parad�, dajmy na to na spos�b rak�w, kt�re udaj� ch�d wsteczny zbaczaj�c z prostego kursu, lecz ca�kiem szparko posuwaj� si� naprz�d. Pewne jest jedynie tyle: Natura, a �ci�lej bior�c Morze Ba�tyckie ju� przesz�o p� wieku temu pogodzi�o si� ze wszystkim, o czym b�dzie tu mowa.Na pierwszy ogie� idzie kto�, czyj nagrobek zosta� rozbity na kawa�ki. Po szkole - ma�a matura - zacz�a si� jego praktyka bankowa, kt�r� uko�czy� bez wzlot�w i upadk�w. W internecie nie by�o na ten temat ani s�owa. Tam na specjalnie jemu po�wi�conej website urodzony w roku 1895 w Schwerinie Wilhelm Gust�off odbiera� tylko ho�dy jako ��wiadek krwi�. Tote� zabrak�o wzmianki o k�opotach z krtani�, o chronicznej chorobie p�uc, kt�ra nie pozwoli�a mu wykaza� si� dzielno�ci� w pierwszej wojnie �wiatowej. Podczas gdy Hans Castorp, m�ody m�czyzna z hanzeatyckiego rodu, na polecenie swego tw�rcy musia� opu�ci� Czarodziejsk� G�r�, aby na stronie 994 powie�ci pod tym�e tytu�em polec jako ochotnik we Flandrii albo rozp�yn�� si� w literackiej mg�awicy, schweri�ski bank Towarzystwa Ubezpiecze� na �ycie w roku siedemnastym troskliwie wys�a� swego sumiennego urz�dnika do Szwajcarii, gdzie w Davos mia� si� wykurowa� z trapi�cej go choroby, po czym w nadzwyczajnym powietrzu do tego stopnia wyzdrowia�, �e tylko w jaki� inny spos�b mo�na by�o doprowadzi� go do �mierci; na powr�t do Schwerina, do klimatu p�nocnych Niemiec na razie nie mia� ochoty.Wilhelm Gust�off znalaz� prac� asystenta w obserwatorium. Po przekszta�ceniu tej plac�wki badawczej w instytucj� konfederack� awansowa� na jej sekretarza, kt�remu wszak�e starcza�o czasu, aby sobie dorobi� podr�uj�c po kraju w charakterze akwizytora Towarzystwa Ubezpiecze� Sprz�t�w Domowych; przy okazji ubocznego zaj�cia poznawa� wi�c kantony Szwajcarii. R�wnocze�nie nie pr�nowa�a jego �ona Hedwig; nie maj�c opor�w mimo swych ultranarodowych przekona� zatrudni�a si� jako sekretarka u adwokata nazwiskiem Moses Silberroth.Do tego momentu z fakt�w wy�ania si� obraz po mieszcza�sku statecznego ma��e�stwa, kt�re jednak, jak si� oka�e, tylko udawa�o, �e prowadzi �ycie zgodne ze szwajcarskim idea�em dorabiania si�; bo z pocz�tku skrycie, p�niej ca�kiem jawnie - na co pracodawca d�ugo przymyka� oczy - sekretarz obserwatorium z powodzeniem wykorzystywa� wrodzony talent organizacyjny: wst�pi� do Partii i do pocz�tk�w roku trzydziestego sz�stego w�r�d zamieszka�ych w Szwajcarii Niemc�w z Rzeszy i Austriak�w zwerbowa� blisko pi�� tysi�cy cz�onk�w, zorganizowa� w ca�ym kraju w grupy lokalne i zaprzysi�g� na wierno�� komu�, kogo Opatrzno�� wymy�li�a sobie na f�hrera.Landesgruppenleiterem mianowa� go wszelako Gregor Strasser zawiaduj�cy sprawami organizacyjnymi Partii. Strasser, kt�ry nale�a� do lewego skrzyd�a, w roku trzydziestym drugim na znak protestu przeciwko bliskim kontaktom swego f�hrera z wielkim przemys�em z�o�y� wszystkie urz�dy, a w dwa lata p�niej zosta� zaliczony do uczestnik�w puczu R�hma i zlikwidowany przez swoich; jego brat Otto ocala� uciekaj�c za granic�. Z kolei Gustloff musia� poszuka� sobie nowego wzoru.Kiedy w zwi�zku z interpelacj� zg�oszon� w Ma�ej Radzie Gryzonii funkcjonariusz policji do spraw cudzoziemc�w chcia� si� od niego dowiedzie�, jak on pojmuje sw�j urz�d landesgruppenleitera NSDAP w Konfederacji Szwajcarskiej, Gustloff pono� odpowiedzia�: - Najbardziej na �wiecie kocham moj� �on� i moj� matk�. Gdyby m�j f�hrer rozkaza� mi je zabi�, to bym go pos�ucha�.Ten cytat zosta� zakwestionowany w internecie. Takie i jeszcze inne k�amstwa wymy�li� w swojej ramocie �yd Emil Ludwig, mo�na si� by�o dowiedzie� w chatroomie udost�pnionym przez Kamractwo Schwerin. Natomiast m�czennik w dalszym ci�gu pozostawa� pod wp�ywem idei Gregora Strassera. Gustloff stale podkre�la�, �e w jego �wiatopogl�dzie warto�ci socjalistyczne znacz� wi�cej od narodowych. Niebawem mi�dzy czatowcami rozgorza�y walki frakcyjne. Wirtualna noc d�ugich no�y domaga�a si� ofiar.Potem jednak wszystkim zainteresowanym internautom przywo�ano na pami�� dat�, kt�ra mia�a �wiadczy� o roli Opatrzno�ci. Co�, co ja usi�owa�em wyt�umaczy� sobie jako zwyk�y przypadek, wynosi�o partyjnego aparatczyka Gustloffa na ponadziemskie wy�yny. 30 stycznia 1945, z dok�adno�ci� co do dnia, w pi��dziesi�ciolecie urodzin m�czennika, zacz�� ton�� statek ochrzczony jego imieniem i tym samym w dwana�cie lat od przej�cia w�adzy, znowu z dok�adno�ci� co do dnia, sta� si� znakiem powszechnej zguby.Oto jakby pismem klinowym wyryta w granicie. Przekl�ta data, od kt�rej wszystko si� zacz�o, niebywale spot�gowa�o, dosz�o do punktu kulminacyjnego, dobieg�o kresu. Ja te�, dzi�ki matce, jestem zwi�zany z dniem wci�� �ywej katastrofy; natomiast ona �yje pod�ug innego kalendarza i nie uznaje ani przypadku, ani podobnych wszechwyja�niaczy.- A szk�d! - wo�a ta, kt�rej nigdy nie nazywam zaborczo �moj��, ale zawsze tylko �matk��. - Gancegal po kim by s� sztatek zwa�, i tak na dno by poszed�. Bym tylko wied�ecz chcza�a, co se ten Ruszki myszla�, jak do nas trzy razy pod rz�d, rach-ciach-ciach, wygarn�cz kaza�...Wci�� jeszcze tak gada, jak gdyby od tamtych lat nie up�yn�a kupa czasu. S�owa rozwleczone. Zdania przepuszczone przez magiel. M�wi bulwy na ziemniaki, glomza na twar�g i pomuchla, kiedy przyrz�dza dorsza w musztardowej zalewie. Rodzice matki, August i Erna Pokriefkowie, pochodzili z Kosznajderii, nazywano ich Ko�niewiakami. Ona za to wyrasta�a we Wrzeszczu. Pochodzi nie z Gda�ska, lecz z tego rozci�gni�tego, zagarniaj�cego coraz wi�cej s�siednich p�l przedmie�cia, kt�rego jedna z ulic nosi�a miano Elzy i dla ma�ej Urszuli, zwanej Tull�, musia�a by� ca�ym �wiatem, bo opowiadaj�c, jak to po swojemu nazywa, �sztare d�eje�, cz�sto wprawdzie wspomina k�pielowe igraszki na pobliskiej ba�tyckiej pla�y albo wyprawy na sanki do las�w na po�udniowym skraju przedmie�cia, ale przewa�nie zmusza swoich s�uchaczy, by weszli na podw�rko czynszowej kamienicy przy Elzy pod 19 i stamt�d... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

mirabelkowy.keep.pl