X


[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ignacy Krasicki ( 1735-1801 )

Urodził się w Dubiecku nad Sanem w rodzinie posiadającej tytuł hrabiów Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Był spokrewniony z najświetniejszymi rodami Rzeczypospolitej. Dzieciństwo spędził otoczony miłością i mądrą opieką najbliższych. Starannie wykształcony wraz z dwoma braćmi obrał stan duchowny. Jako młody ksiądz spędził dwa lata na studiach w Rzymie. Po powrocie zostaje sekretarzem prymasa i zaprzyjaźnia się z młodym Poniatowskim - przyszłym królem. Od panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego rozpocznie się wspaniała kariera duchowna Krasickiego. Kapelan królewski otrzymał rychło biskupstwo warmińskie, tytuł książęcy, godność senatora Rzeczypospolitej. Pod koniec życia zostanie arcybiskupem gnieźnieńskim. Biskupstwo warmińskie dawało mu wysokie miejsce w hierarchii społecznej oraz uzasadnione poczucie niezależności. Jednak nie okazało się ono cichą przystanią. Kapituła przyjęła swego zwierzchnika chłodno w obawie przed zmianami. Równocześnie nasilały się prowokacje i napór Prus zmierzających do zagarnięcia Warmii w ramach rozbioru Polski. Krasicki protestował publicznie przeciw obcej interwencji. Chciał też uchronić Warmię przed wojną domową. Po utracie niezawisłości nie złożył Fryderykowi II osobiście homagium. Wśród jego podróży obok wyjazdu do Paryża w czasie konfederacji barskiej, częstymi staną się teraz wyjazdy do Berlina, Poczdamu, Sans - Souci na wezwanie Fryderyka II. Wraz z całą diecezją warmińską był po I rozbiorze poddanym pruskim. Stwarzało to sytuację trudną dla poety - biskupa, który zaprzyjaźniony z królem Polski był zmuszony do towarzyskich i administracyjnych kontaktów z królem Prus. Swą twórczością Krasicki opromieniał panowanie Stanislawa Augusta, jednak nie propagował bezpośrednio programu politycznego króla. Wybitny reprezentant polskiego klasycyzmu zadebiutował strofą - hymnem Święta miłości kochanej ojczyzny. Miał wówczas około czterdziestu lat. Był to więc późny debiut, który przyniósł przecież niezwykły sukces tej strofy, stanowiącej fragment pieśni IX poematu heroikomicznego Myszeida. Strofa ta przez długie lata będzie pełniła rolę hymnu narodowego. Krasicki sformułował tu uniwersalną ideę patriotyzmu wyrażoną stylem wysokimi wzniosłym tonem. Wśród licznych przekładów tekstu wymieńmy także 3 różne przekłady francuskie. Książę Biskup Warmiński (X.B.W.) nadawał doskonały kształt wszystkim gatunkom europejskiego klasycyzmu. Otwierał także drogę gatunkom nowym. Wśród nich wyróżnia się pierwsza polska powieść nowożytna Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Jest ona syntezą wszystkich odmian powieści oświeceniowych - a więc satyryczno-obyczajowej, przygodowej i robinsonady połączonej z utopią i powieścią dydaktyczną. Bohater powieści Mikołaj Doświadczyński to przeciętny polski szlachcic, który w toku wielorakich przeżyć w Warszawie, Paryżu, na wyspie Nipu, konstruuje swą osobowość i racjonalizuje swe doświadczenia. W rezultacie wypracuje dojrzałą mądrość, stanie się dobrym człowiekiem, przykładnym obywatelem. Ten wzór mądrego gospodarza (fizjokratyzm) wypełni także karty następnej powieści Pan Podstoli. Anegdota mówi, iż zachętą do powstania poematu Monachomachia stała się rozmowa z Fryderykiem II pruskim w pałacu Sans-Souci. Krasicki mieszkał tu w apartamencie niegdyś Woltera. W żartobliwym heroicum o zwaśnionych zakonnikach realizuje X.B.W. oświeceniową konwencję gatunku. Edycja tekstu stała się nieomal skandalem obyczajowym. Najtrwalszym pomnikiem literackim Oświecenia są Bajki. Zakotwiczone w europejskiej tradycji gatunku są niedoścignione w swym artystycznym pięknie. Aktualną obserwację nad światem i naturą człowieka zawarł poeta także w Satyrach. Klasyk poezji zintelektualizowanej był artystą słowa wydobywającym poetyckość z obszarów najrzadziej poszukiwanych. Uprawiał nie tylko literaturę piękną. Pisał prace z zakresu homiletyki, teologii, heraldyki; ogłosił dwutomową encyklopedię, pisał Listy o ogrodach, artykuły do „Monitora” i własnej gazety „Co Tydzień’. Podejmował prace przekładowe z Plutarcha, tłumaczył Pieśni Osjana. Król wyraził swe uznanie najwyższymi odznaczeniami - Orderem Orła Białego, św. Stanisława i medalem honorowym z dewizą „Dignum laude virum musa vetat mori”. Ważniejsze dzieła Krasickiego zyskały europejską sławę; zostały przetłumaczone na wiele języków europejskich - łaciński, francuski, niemiecki, włoski, rosyjski, czeski, chorwacki, słoweński, węgierski. Szeroka recepcja jego dzieł utrzymywała się przez cały wiek XIX. Wielu twórców oświeceniowych poświęciło mu utwory poetyckie np. S. Trembecki, F. Zabłocki, A. Mier; w XX w. K.I. Gałczyński. Prozaicy czynili go bohaterem swych utworów np. W. Pol, A. Nowaczyński. H. Sienkiewicz.

„Monachomachia”

·         Monachomachia, czyli wojna mnichów" (Karmelici kontra Dominikanie ^_^) jest poematem heroikomicznym, czyli parodią eposu bohaterskiego.

·         Poemat heroikomiczny – gatunek poezji epickiej obejmujący utwory, które są parodiami eposu bohaterskiego. Opiera się na sprzeczności między patetycznym stylem narracji eposu przystosowanym do opiewania heroicznych czynów a błahą i przyziemną tematyką. Inną charakterystyczną cechą poematu jest uwznioślenie – zazwyczaj ironiczne – zjawisk małych, nic nieznaczących. Poemat heroikomiczny funkcjonuje jako forma krytyki schematów fabularnych eposu, jego nieprawdopodobieństw, fantastyki, wzniosłości i retoryki narracyjnej, dlatego też skończył swój żywot literacki wraz z wygaśnięciem eposu.

·         Ostra krytyka duchowieństwa (spisana przez biskupa!!!) nie jest tu kierowana pprzeciwko konkretnym osobą

·         Wydarzenia w utworze mają miejsce za panowania Stanisława Augusta

·         Utwór składa się z 6 ksiąg:

Księga I è rozpoczęcie serią obrazowych sentencji; inwokacja o pseudopatetycznej tonacji; opis miasteczka i ogólna charakterystyka mnichów

Księga II è akcja toczy się w klasztorze karmelitów

Księga III è rozpoczyna się sentencją pozornie drwiąca, a w rzeczywistości chwaląca prace umysłową; pozorna pochwała łakomstwa i pijaństwa

Księga IV è apostrofa do Arystotelesa; dyskusja w refektarzu klasztoru dominikanów; ironia

Księga V è początek refleksyjny i sentencjonalny – wyjaśnienie dydaktycznego znaczenia poematu; opis batalistyczny

Księga VI è autor broni praw do krytyki, jednocześnie chcą uśmierzyć gniew zakonników

·         Nie znamy miejsca akcji

·         Ironiczne apostrofy; liczne epitety o charakterze pejoratywnym; topos nieuchronności losu; hiperbole; metafory

·         Nawiązania do Iliady, mitologii i biblii

·         Dla mnichów nabożeństwo jest mniej ważne od wojny, ale najuważniejszy jest dla nich dzwon wzywający na posiłek

·         Biblioteki miejscem dla mnichów zapomnianym

·         Parodia hymnu „Święta miłości kochanej ojczyzny”

·         Przesłanie utworu: „Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych/ Śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych”

·         Wszyscy są równi wobec praw natury

·         Wino jest lekiem na zgodę ;)

 

... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • mirabelkowy.keep.pl

    • Wątki

    � Copyright Dżentelmen – to człowiek, który nie rani cudzych uczuć, chyba że umyślnie..

    Layout by Rocket Website Templates

    Drogi uĚźytkowniku!

    W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

    Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

     Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

     Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

    Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.