Immanuel Kant, Pedagogika studia magisterskie, filozofia, ebook, pdf

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Immanuel Kant (1724-1804) – wybitny filozof radziecki, pochodzący z Królewca (Prusy) poprawnie najwybitniejszy myśliciel niemiecki doby Oświecenia.

Kant to nie był stary, zasuszony facet, ale największy bawidamek, mistrz bilarda w swoich czasach. Jego filozofia jest filozofią krytyczną.

1770 r. napisał rozprawę habilitacyjną „O świecie zmysłowym” miał wtedy 46 lat

1781 r. opublikowano jego książkę „krytyka czystego rozumu” (zamierzał napisać to w 3 miesiące, które trwały 11 lat).

Kanta interesują ważne problemy, stawia pytania:

1. Jak możemy w sposób niewątpliwie pewny i ostateczny uzasadnić podstawy wiedzy o przyrodzie? Pyta o zasadę przyczynowości, która została zakwestionowana przez angielskiego sceptyka i filozofa oświecania Davida Hiuma.

2. Jak przy pomocy takiej wiedzy o przyrodzie możemy zbudować system wiedzy?

3. W jaki sposób możliwa jest metafizyka jako nauka?

Zanim do tego doszło Kant zajął się wcześniej analizą zdań, twierdzeń, sądów i podzielił je na dwa typy:

1. Sądy analityczne są to sądy, które kompletnie nic nie wnoszą do naszej wiedzy, np. Jan Kowalski jest Janem Kowalskim lub Czerwone auto jest czerwonym autem.

2. Sądy syntetyczne są to sądy które naszą wiedzę rozszerzają np. 7+5=12

- sądy aprioryczne (a priori) są to sady, które są niezależne od wszelkiego doświadczenia, istnieją przed doświadczeniem np. prawo ciążenia w starożytności istniało, ale nie było poznane, czyli ma charakter aprioryczny. Czymś innym jest poznanie tego prawa, a czymś innym jest jego obowiązywanie, ono istnieje przed wszelkimi doświadczeniami w porządku logicznym, tzn. że ono zawsze obowiązywało niezależnie od tego, kiedy zostało poznane i sformułowane (tak samo było z Ameryką).

- sądy aposterioryczne (a posteriori) są to sądy, które mają ważność tylko na podstawie doświadczenia

Sądy analityczne są zawsze a priori, a sądy syntetyczne są i a priori i a posteriori. Kant powiada „prawdziwa wiedza zawarta jest w sądach syntetycznych a priori, dlatego że sąd naukowy musi być sądem ogólnym i koniecznym. Sąd naukowy to np. Każde miasto przemysłowe jest brzydkim miastem (np. Katowice). Kant dokonuje analizy sądów dochodzi do przekonania, że to pytanie „Jak jest możliwa metafizyka jako nauka?” w odniesieniu do sądów powinno brzmieć „Jak są możliwe sady syntetyczne a priori?”. Tutaj takim najbardziej wątpliwym terminem w całym zdaniu dotyczącym tego, czego Kant poszukuje jest wbrew pozorom słówko „jak” ponieważ cała późniejsza aktywność skierowana przeciwko Kantowi w dużej mierze dokonuje przeformułowania tego pytania i będzie próbował odpowiedzieć na pytanie ”Czy są możliwe syntetyczne sady a priori?”. Spór o to trwa do dzisiaj. Opiera się na tych przypadkach cała problematyka poznania, ponieważ sądy syntetyczne a priori występują w matematyce, w matematycznym przyrodoznawstwie, a w czystym przyrodoznawstwie posługujemy się kategoriami czystego rozumu. Kant w związku z tym dokonuje z analizy całego poznania. Jak to się dzieje, ze poznajemy, jak poznajemy dlaczego poznajemy.

Poznanie naukowe metafizyczne:

1. Poznanie przez zmysły- nosi nazwę estetyki transcendentalnej
Estetyka nauka o dziel sztuki, filozoficzna teoria o dziejach sztuki
Estetyka transcendentalna nauka zajmującą się zmysłowością, etymologicznie rzecz ujmując jest teorią spostrzeżenia

2. Poznanie przez myślenia (poznanie naukowe)

- poznanie przez intelekt (analityka transcendentalna

- poznanie przez myślenia (dialektyka transcendentalna)

Pytanie „Jak jest możliwa metafizyka” znajduje swoja wstępną odpowiedź w schemacie dlatego że to co kant nazywa estetyką transcendentalną i analityka transcendentalną to jest poznanie naukowe. Natomiast metafizyka to jest dialektyka transcendentalna Kant wskazuje, że nasze poznanie polega na porządkowaniu danych wrażeniowych na poziomie poznania zmysłowego – kant powiada- dysponujemy dwoma formami, które porządkujemy, w których ujmujemy poznane wyrażenia:

1. Formułą zmysłu zewnętrznego jest przestrzeń

2. Formą zmysłu wewnętrznego jest czas

Są one apriorycznymi formami, w które ujmujemy dane wyrażeniowe pochodzące ze świata zewnętrznego. Kant uważa, ze czas i przestrzeń nie są rzeczami, istnieją same w sobie, są formami naszej poglądowej świadomości. Zaś i przestrzeń nie są czymś, co pochodzi z doświadczenia ale są narzędziami wyposażonymi w strumień. Poznania dzięki któremu zmysły wprowadzają ład w chaos danych wrażeń. Kant powiada (podmiot poznający) że czas i przestrzeń są warunkami możliwości naszego poznania zmysłowego.

Czas i przestrzeń charakteryzują się:

1. Empiryczną realnością czas i przestrzeń maja zastosowanie do przedmiotów świata zmysłowego, dzięki nim ujmujemy głownie przedmioty świata zewnętrznego

2. Transcendentalna idealność – czas i przestrzeń nie mogą być rozumiane jako moje rozumienie czasu i przestrzeni tylko jako obiektywne formy poznania.

Kant pisze tak poznanie zmysłowe i intelektualne to poznanie naukowa, poznanie rozumowe to poznanie metafizyczne.

„Transcendentalnym nazywamy wszelkie poznanie, które zajmuje się w ogóle nie tylko przedmiotami ile naszym sposobem poznawania przedmiotów, o ile sposób ten ma być a priori możliwy”. Innymi sowy nie chodzi tu o przedmiot spostrzeżenia, ale o dane spostrzeżenie. Teoria czasu i przestrzeni stanowi wstęp do właściwej teorii spostrzeżenia, dlatego że wszelkie nasze poznanie dokonuje się na poziomie intelektu. Intelekt jest bowiem tylko władzą, która syntezuje wszystkie dane wyrażeniowe jedność przedmiotową. I stad Kant powiada, ze intelekt posługuje się kategoriami analogicznie do poznania zmysłowego, w którym były aprioryczne formy poznania intelektualnego, które Kant nazywa kategoriami – są one odpowiednikiem czasu i przestrzeni. Tych kategorii jest 12 u Kanta i dzięki nim do naszego poznania zostaje wprowadzony element jedności. W ten sposób powstaje przedmiot poznania. Takie rozumienie poznania nazywa Kant Przewrotem Kopernikowskim. Istota przewrotu Kopernikowskiego polega na tym, ze dotychczas przyjmowało się, iż poznanie jest odzwierciedleniem rzeczywistości, zaś Kant twierdzi, ze poznanie jest możliwe dzięki aktywności podmiotu.

Podmiot poznający tworzy przedmiot zjawiska (fenomen), jest to możliwe, ze to Ja jest wyposażone w zmysłowe formy naoczności i intelektualne formy aprioryczne (czyli kategorie). A przed tym mamy jeszcze wrażenie, bo poznanie zmysłowe polega na tym, że czas i przestrzeń porządkują ten chaos danych wrażeń.

Na samym początku jest X- stanowi bardzo ważny element filozofii Kanta, rzecz sama w sobie. Cały problem a Kantem polega na tym, czy ta rzecz sama w sobie sinieje czy nie dlatego, że kant mówi o dwóch rodzajach oglądania:

- oglądanie pierwotne

- oglądanie wtórne

Istnieje świat rzeczy samych w sobie, ale ten świat jest nie poznawalny dlatego, że nasze oglądanie jest oglądaniem wtórnym, a nie pierwotnym, tzn. że rzeczy postrzegamy nie takimi, jakimi są, ale takimi, jakie nam się jawią. Kategorie czystego intelektu wyznaczają granice naszego doświadczenia, poza które wyjść nie można, czyli powiedzieć w sposób naukowo czymś, co leży poza tymi kategoriami. Taka jest struktura naszego umysłu i dlatego rzeczy jawią się takie, jakie są. Nasze widzenie świata jest uwarunkowane strukturą naszego umysłu.

Nie istnieje poznanie czysto rozumowe, ponieważ rozum nie dysponuje kategoriami, a jednocześnie Kant uważa, ze istnieje naturalna skłonności do tego, żeby przekraczać granice możliwego doświadczenia i dokonuje się to w metafizyce. Innymi słowy: Kant pytając o poznanie rozumowe pyta, co wiemy o tym, co leży poza granica możliwego doświadczenia, ponieważ nie możemy mieć wiedzy pełnej i pewnej na temat następujących obszarów, które Kanta interesują:

1. Psychologii racjonalnej (np. wiedzy na temat duszy w sposób naukowy)

2. Kosmonologii racjonalnej (wiedzy o całości wszechświata)

3. Teologii racjonalnej (nauki o Bogu)

Te trzy idee (dusza, świat i Bóg) to idee regulatywne, wokół których skonstruowany jest świat.

W kosmonologii racjonalnej Kanta pojawiają się tzw. antynomie – paralogizmy czystego rozumu, składającego się z tezy i antytezy. Tych antynomii jest 4. Polega to na tym, że mamy tezę i antytezę, ale ani teza, ani antyteza nie jest możliwa do udowodnienia.

Najważniejsza jest trzecia antynomia, bo podejmuje problem wolności:

Teza – istnieje w świecie wolność

Antyteza – nie ma w świecie wolności, a wszystko w świecie dzieje się zgodnie z prawami przyrody.

Wskazuje na wady problemu wolności, gdyż:

1. Kant jest historykiem filozofii, jest pierwszym myślicielem, który problem wolności rozważył niezależnie od religii

2. Kant pokazuje niemożliwość dowodu wolności, jest tym czego udowodnić nie możemy np. dzieci chodząc do szkoły- czy czują się wolne).

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki